آیا می‌توان میزان زباله‌های تولید شده در شهر را محاسبه کرد؟

قدم دوم:

قدم بعدی شما و دوستتان حساب کردن میزان زباله تولیدی در شهر تهران است.

دوستتان می‌پرسد:  زباله را با چه واحدی اندازه‌ بگیریم؟ حجم؟ وزن؟ یک واحد دیگر؟ راستی این اندازه‌گیری برای یک روز است یا یک ماه؟

میزان کل زباله تولیدی شهرمان را در یک هفته، یک ماه و یک سال بر اساس داده‌های فردی تخمین بزنیم.

مفاهیم به کار رفته در این درس:

اندازه گیری یک تکنیک‌ فرهنگی است که فرآیندها و اشیا را به صورت کمی توضیح‌ می دهد. (and link resources link) روش‌های اندازه گیری مختلفی در طول تاریخ در نقاط مختلف جهان بر اساس نیازهای مردم هر منطقه شکل گرفته اند که بعضی از آنها در طول زمان از بین رفته و بسیاری هنوز رایج هستند. در اندازه گیری همیشه دو یا تعداد بیشتری شی یا فرآیند مشابه را با هم مقایسه می کنیم.  هدف مقایسه آن است که بدانیم آیا دو (یا چند) شی (یا فرآیند) با هم در یک یا چند ویژگی مساوی هستند یا خیر. اگر مساوی نیستند کدام بیشتر است. پس برای اندازه گیری باید پاسخ سوالات زیر را بدانیم یا آنها را تعریف کنیم: 

  • ویژگی (یا ویژگی هایی) که می خواهیم‌ اندازه بگیریم. مثلا وقتی قد افراد را می خواهیم‌اندازه بگیریم از کجا تا کجا را اندازه می گیریم (آیا مدل مو مهم است؟ آیا لباس فرد مهم است؟)
  • واحد اندازه گیری: همان طور که در تعریف گفته شد، اندازه گیری یعنی توضیح کمی  دادن یک فرایند یا شی. به عبارت دیگر وقتی اندازه گیری می کنیم فرآیندی را با عدد و رقم توضیح می دهیم. ولی عدد و رقم نیازمند به واحد هستند و بدون أن بی معنی هستند.مثلا در اندازه گیری قد می گوییم قد من ۱۵۷ سانتیمتر است. سانتیمتر واحد اندازه گیری است و بدون ذکر آن مخاطب گفتگو‌متوجه منظور ما نخواهد شد و نمی تواند از اندازه گیری ما استفاده کند. 
  • روش اندازه گیری: در توضیح کیفی یک فرآیند یا شی باید به مخاطب (توجه کنیم که ما همیشه در گفتگو با کسی هستیم، گاهی در مکالمه، گاهی در نوشتن و گاهی در فکر کردن با خود) توضیح دهیم که چگونه اندازه گیری انجام شده است. روش اندازه گیری باید به گونه ای باشد که فرد یا افراد دیگر بتوانند عملکرد اندازه گیری را تکرار کنند و به نتایج نسبتا مشابه برسند.

 

مورد یا مواردی وجود دارند که به دلایلی نمی توانیم شی،‌اشیا یا فرآیندی را اندازه گیری دقیق کنیم. و یا به دلایلی ( نبودن زمان کافی، کمبود امکانات یا بودجه، غیره) ترجیح می دهیم اندازه گیری دقیق انجام ندهیم. ولی در عین حال نیاز داریم که اندازه شی یا فرآیند مورد نظر را بدانیم. در چنین مواردی به جای اندازه گیری از تخمین استفاده می کنیم. مشابه اندازه گیری، تخمین هم توضیح کمی برای شی یا فرآیند می دهد و تمام ویژگی های اندازه گیری را دارد ولی روش تخمین زدن با اندازه گیری تفاوت دارد.

چه چیزی یاد می‌گیریم؟

میزان کل زباله تولیدی شهرمان را در یک هفته، یک ماه و یک سال بر اساس داده‌های فردی تخمین بزنیم.

یادتان هست که دوستتان پسیده بود زباله را بر اساس چه ویژگی اندازه می‌گیرند؟

 به تعریف سرانه روزانه زباله نگاه کنید و جواب دهید:

دوستتان می‌پرسد

چرا وزن؟ چرا حجم نه؟

 

ممکن نیست بتوانیم همه زباله تولیدشده در یک روز تهران را یکجا جمع کنیم و با ترازو اندازه بگیریم. پس چه راه دیگری داریم؟

حالا به این سه گزارش‌ درباره میزان زباله تولیدی در ایران و تهران دقت کنید. آیا این عددها با هم سازگار است؟ منظور از سازگاری این است که:  آیا هر سه‌ی این مقاله‌ها مقدار یکسانی را برای سرانه تولید زباله تهران گزارش می‌کنند؟

سرانه تولید زباله توسط تهرانی‌ها 2 تا 3 برابر استاندارد جهانی است. میانگین میزان تولید زباله تهران حدود 900 گرم در روز است درحالی‌که میانگین جهانی حدود 450 گرم است. در شهرهای توسعه‌یافته این میزان 300 گرم است یعنی ما 3 برابر استانداردهای مدرن زباله تولید می‌کنیم. سرانه تولید زباله در شمال تهران به 1200 گرم هم می‌رسد.

 

تولید سالانه زباله های شهری ایران بیش از ۱۰میلیون تن است. متوسط سرانه تولید زباله های شهری در ایران ۲۴۰کیلوگرم در سال است. بیشترین تولید سرانه زباله مربوط به پایتخت کشور تهران می شود؛ در این شهر به ازای هر نفر تا ۴۵۰ کیلوگرم زباله شهری در سال تولید می شود.

 

 

 

از سوی دیگر براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۸ سرانه تولید جهانی زباله در هر روز برابر با ۳۰۰ گرم است. این در حالی است که این رقم برای ایرانی‌ها به بیش از ۷۱۰ گرم و برای تهرانی‌ها ۷۹۰ گرم یعنی بیش از ۲ برابر متوسط جهانی است! البته حجت نظری عضو شورای شهر تهران تولید زباله توسط پایتخت‌نشینان را ۹۰۰ گرم در روز اعلام کرده و در این باره گفته است: «در تهران روزانه هشت هزار تن پسماند تولید می‌شود که دو برابر نُرم جهانی است.»

آیا این عددها با هم سازگار است؟

به این سوال فکر کنید و هر وقت آماده بودید ادامه دهید